Mən elə bir dərslik görmədim ki, öz dil və məzmununa görə asan olsun. Əldə olan kitablar o qədər çətin və qəliz dildə yazılmışdır ki, uşaqlar hələ bir yana dursun, onların mənasını müəllimlərin özləri də başa düşmürlər, bəzən cümlələr elə uzundur ki, onu mənimsəmək və anlamaq çox çətin olur.
Abbasqulu ağa Bakıxanov. “Kitabi-nəsihət” (1836)
AZƏRBAYCAN DİLİ MƏTNLƏRİNİN OXUNABİLİRLİYİNİN ÖLÇÜLMƏSİ
Mətnlərin mürəkkəbliyi ilə bağlı elmi tədqiqatlara XIX əsrin sonlarında ABŞ-da başlanılmışdır. Mətnin mürəkkəblik səviyyəsini, onun qavranılma dərəcəsini göstərmək üçün "oxunabilirlik" (ingiliscə: "readability") terminindən istifadə olunur. Oxunabilirliyin qiymətləndirilməsi üçün bir çox riyazi modellər qurulmuşdur ki, onların da əksəriyyəti riyazi düsturlar şəklindədir. Oxunabilirlik düsturları (readability formulas) adlandırılan bu düsturlar elmi və kütləvi ədəbiyyatda oxunabilirlik testləri (readability tests), oxunabilirlik metrikası (readability metrics) kimi də ifadə olunur.
Mətnin statistikası
| Abzasların sayı |
0
|
| Hecaların sayı |
0
|
| Sözlərin sayı |
0
|
| Cümlələrin sayı |
0
|
| Hərflərin sayı |
0
|
| Samitlərin sayı |
0
|
| Simvolların sayı (boşluqla) |
0
|
| Simvolların sayı (boşluqsuz) |
0
|
| Sual işarələrinin sayı |
0
|
| Nida işarələrinin sayı |
0
|
| Birhecalı sözlərin sayı |
0
|
| İkihecalı sözlərin sayı |
0
|
| Üçhecalı sözlərin sayı |
0
|
| Dördhecalı sözlərin sayı |
0
|
| Beşhecalı sözlərin sayı |
0
|
| Altıhecalı sözlərin sayı |
0
|
| Yeddi və daha çox hecalı sözlərin sayı |
0
|
| Cümlələrin orta uzunluğu (sözlərlə) |
0
|
| Cümlələrin orta uzunluğu (hecalarla) |
0
|
| Sözlərin orta uzunluğu (simvollarla) |
0
|
| Sözlərin orta uzunluğu (hecalarla) |
0
|
| Fərqli sözlərin sayı |
0
|